Theo Báo Đại đoàn kết, trong 6 tháng đầu năm, dù đối mặt với nhiều khó khăn, toàn ngành vẫn ghi nhận mức tăng trưởng 5,3%. Tuy nhiên, bên cạnh những tín hiệu tích cực, ngành chăn nuôi – đặc biệt là chăn nuôi heo – đang đứng trước nhiều thách thức do dịch bệnh bùng phát trở lại.

Ông Phan Quang Minh, Phó Cục trưởng Cục Chăn nuôi và Thú y, cho biết tính từ đầu năm đến ngày 22/7, cả nước ghi nhận 636 ổ dịch tại 30 tỉnh, với hơn 42.000 con heo mắc bệnh và hơn 43.000 con bị tiêu hủy.

Hiện vẫn còn 256 ổ dịch chưa qua 21 ngày tại 26 tỉnh. Dịch tả heo châu Phi đang có xu hướng gia tăng, chủ yếu do tái phát tại các ổ dịch cũ và phát sinh ở những hộ chăn nuôi nhỏ lẻ, quy mô bình quân 50–60 con mỗi ổ dịch, nơi điều kiện an toàn sinh học không đảm bảo.

Nguy cơ dịch bệnh tiếp tục lây lan trong thời gian tới được đánh giá là rất cao. Theo ông Minh, nguyên nhân chính là do mô hình chăn nuôi nhỏ lẻ còn phổ biến, cùng với tâm lý chủ quan từ người chăn nuôi.

Mặc dù đã có vaccine dịch tả heo châu Phi, nhiều hộ vẫn không chủ động tiêm phòng, trông chờ vào hỗ trợ từ Nhà nước.

Ngoài ra, hiện tượng giấu dịch vẫn tồn tại: khi phát hiện heo có dấu hiệu mắc bệnh, một số người nuôi không thông báo cho cơ quan chức năng mà đem bán hoặc vứt xác ra môi trường, gây nguy cơ lây lan diện rộng.

Lực lượng thú y cơ sở hiện còn mỏng, nhiều xã không có cán bộ thú y, gây khó khăn cho công tác giám sát và xử lý dịch. Bên cạnh đó, hoạt động giết mổ động vật vẫn chưa được kiểm soát chặt chẽ.

Theo thống kê, cả nước hiện có 24.858 cơ sở giết mổ động vật nhỏ lẻ, trong đó tới 18.102 cơ sở (chiếm 73%) chưa có giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh và không được chính quyền cho phép hoạt động. Một số cơ sở vẫn thu gom, giết mổ gia súc mắc bệnh hoặc nghi mắc bệnh, vi phạm quy định pháp luật thú y.

Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Phùng Đức Tiến cho biết ngành chăn nuôi hiện đang đối mặt với nhiều khó khăn do dịch tả heo châu Phi vẫn diễn biến phức tạp. Tình hình càng nghiêm trọng hơn sau các đợt mưa lũ vừa qua. Tại một số địa phương như Thanh Hóa, Quảng Nam, Quảng Ngãi… đã xuất hiện tình trạng xác heo trôi nổi trên kênh mương, kèm theo các ổ dịch mới phát sinh.

Theo Cục Chăn nuôi và Thú y, đến nay, Việt Nam đã sản xuất thành công 3 loại vaccine dịch tả heo châu Phi, với tổng cộng gần 8 triệu liều được cung ứng ra thị trường. Vaccine có hiệu lực bảo hộ cao, tỷ lệ chết sau tiêm cực thấp, giúp nhiều địa phương kiểm soát được dịch.

Giá vaccine dao động từ 62.000 – 63.000 đồng/lọ, tương đương giá 1 kg heo hơi. Trong giai đoạn 2023–2025, cả nước đã có hơn 1 triệu con heo được tiêm vaccine dịch tả tại 45 tỉnh, thành phố. Số heo tử vong sau tiêm chỉ chiếm khoảng 0,1% (988 con), chủ yếu do nhiễm virus từ trước hoặc sức đề kháng yếu.

Dù vậy, thực tế cho thấy nhiều hộ chăn nuôi vẫn chưa chủ động tiêm phòng, một phần do tâm lý e ngại chi phí, một phần do thiếu hướng dẫn cụ thể từ cơ sở. Việc các ổ dịch mới tiếp tục tái xuất hiện, đặc biệt sau mưa lũ, làm nguy cơ lây lan trên diện rộng trở nên đáng lo ngại.

Liên quan đến việc sử dụng vaccine, Thứ trưởng Phùng Đức Tiến nhấn mạnh cần làm rõ trách nhiệm của từng cấp, từng đơn vị trong việc phổ biến, triển khai tiêm phòng. Ông đặt câu hỏi: “Vaccine tốt, giá chỉ bằng 1 kg heo hơi, tại sao vẫn chưa đến được tay người chăn nuôi?”.

Theo ông, nếu không kiểm soát dứt điểm dịch tả heo châu Phi, ngành chăn nuôi sẽ khó đạt được các mục tiêu đã đề ra, bao gồm kim ngạch xuất khẩu 70 tỷ USD, tăng trưởng ngành đạt 4% và riêng chăn nuôi tăng 5,75% trong năm nay.