Báo Chính phủ trích thông tin từ Viện Kinh tế xây dựng cho biết, giá thép trong tháng 6 tăng từ 100–270 đồng/kg tùy chủng loại và khu vực, bình quân tăng 1,2% so với tháng 5.

Giá nhựa đường cũng tăng thêm khoảng 200 đồng/kg, tương đương 0,16–0,33%. Nguyên nhân chủ yếu là do ảnh hưởng từ biến động giá xăng dầu và chi phí vận chuyển.

Ngược lại, giá xi măng vẫn giữ ổn định trong tháng 6. Nhờ năng lực sản xuất dồi dào, các dây chuyền xi măng vẫn đảm bảo cung ứng cho cả thị trường trong nước và xuất khẩu. Dù chi phí đầu vào có xu hướng tăng, các nhà máy vẫn duy trì mức giá hợp lý nhờ lượng cung lớn.

Tuy nhiên, giá cát xây dựng lại tăng rất mạnh, từ 29,95% đến 58,45% so với tháng trước. Viện Kinh tế xây dựng lý giải nguyên nhân do nhu cầu xây dựng tăng cao trong khi nguồn cung bị thu hẹp.

Nhiều mỏ cát trên cả nước phải tạm dừng hoạt động vì hết hạn cấp phép, chồng lấn ranh giới, gây sạt lở hoặc chủ động ngừng khai thác. Đặc biệt ở khu vực miền Trung – nơi phụ thuộc chủ yếu vào cát tự nhiên và chưa có cơ sở sản xuất cát nghiền – tình trạng thiếu hụt càng nghiêm trọng.

Song song với đó, giá đá xây dựng cũng tăng từ 7,3% đến 11,11% so với tháng 5/2025. Nguyên nhân là do nhu cầu đá tăng cao, cùng với việc nhiều địa phương thiếu cát tự nhiên phải chuyển sang sử dụng cát nghiền để thi công, làm tăng nhu cầu nguyên vật liệu đi kèm như đá.

Viện Kinh tế xây dựng nhận định: “Nhìn chung trong tháng 6, giá vật liệu xây dựng như xi măng, thép, nhựa đường không biến động nhiều, nhưng giá cát và đá tăng cao đã khiến chi phí đầu tư xây dựng các loại công trình tăng từ 0,68% đến 3,14% so với tháng trước”.

Tình trạng thiếu hụt vật liệu đã ảnh hưởng nghiêm trọng đến nhiều dự án hạ tầng lớn. Tại dự án sân bay Long Thành, Báo Chính phủ dẫn lời ông Nguyễn Tiến Việt – Phó Tổng Giám đốc Tổng công ty Cảng hàng không Việt Nam (ACV), đến ngày 10/6 mới có khoảng 1,38 triệu m³ đá được đưa về công trường, trong khi nhu cầu cho cả năm lên tới 4,92 triệu m³. Tỷ lệ cung ứng đá hiện chỉ đạt khoảng 9%.

Tình cảnh tương tự cũng diễn ra tại dự án cải tạo, mở rộng đường Nguyễn Tuân (Hà Nội). Đại diện nhà thầu – Công ty CP Đầu tư phát triển HUGIA – cho biết giá vật liệu tăng từ 15–20% so với tháng trước, đặc biệt là đá và cát. Giá tại chân công trình dao động từ 470.000–500.000 đồng/m³ nhưng vẫn rất khó mua. Doanh nghiệp buộc phải chấp nhận mức giá cao để đảm bảo tiến độ thi công.

Trước tình trạng trên, các địa phương đang gấp rút triển khai giải pháp nhằm tăng nguồn cung vật liệu. Tại Đồng Nai – nơi tập trung nhiều dự án lớn phía Nam như sân bay Long Thành, cao tốc Biên Hòa – Vũng Tàu, và đường Vành đai 3 TP.HCM – chính quyền tỉnh đã tổ chức làm việc với các đơn vị chức năng để rà soát và phân bổ khoáng sản hợp lý.

Sở Nông nghiệp và Môi trường Đồng Nai cho biết, các mỏ vật liệu san lấp do nhà đầu tư đề xuất đã cơ bản được cấp phép. Nguồn đất đắp nền đường hiện đã đáp ứng được tiến độ thi công. Đặc biệt, thực hiện Nghị quyết số 168/NQ-CP ngày 11/6/2025 của Chính phủ, tỉnh Đồng Nai đã rà soát và xác định 14 mỏ đá đủ điều kiện nâng công suất khai thác thêm 50%. Nếu được chấp thuận, từ nay đến cuối năm các mỏ này có thể cung cấp thêm khoảng 5,2 triệu m³ đá cho các dự án trọng điểm phía Nam.

Theo đại diện Hội Vật liệu xây dựng Việt Nam, thị trường vật liệu xây dựng trong nửa cuối năm 2025 vẫn sẽ chịu áp lực từ nhiều phía như chi phí năng lượng tăng, cung–cầu mất cân đối, tác động từ chính sách tài khóa và sự trầm lắng của thị trường bất động sản. Các doanh nghiệp được khuyến cáo nên chủ động xây dựng chiến lược dự trữ vật liệu, tìm nguồn cung ổn định để giảm thiểu rủi ro biến động giá.

Các chuyên gia nhấn mạnh, để tháo gỡ tình trạng khan hiếm vật liệu và tăng giá đột biến, cần có một chiến lược tổng thể, đồng bộ từ trung ương đến địa phương. Trước mắt, cần rà soát, đẩy nhanh tiến độ đưa các mỏ đã cấp phép vào khai thác và hoàn tất thủ tục đấu giá đối với những mỏ đủ điều kiện.

Bên cạnh đó, thúc đẩy xu hướng xây dựng tiết kiệm vật liệu – cả ở khâu thiết kế và thi công – thông qua việc tối ưu chiều cao công trình, hạn chế cấu kiện bê tông quá dày và tăng sử dụng vật liệu tái chế như xỉ nhiệt điện, cốt liệu bê tông phá dỡ hay nhựa tái chế. Những giải pháp này không chỉ giảm chi phí mà còn góp phần ổn định nguồn cung, hướng đến một ngành xây dựng phát triển bền vững hơn trong dài hạn.