Các nhà sản xuất hàng may mặc trên khắp Trung Quốc và Việt Nam đã thở phào nhẹ nhõm vào ngày 25/5, sau khi Tổng thống Mỹ Donald Trump tuyên bố siêu cường kinh tế này “không muốn sản xuất giày thể thao và áo phông”.
Tuy nhiên, rất ít doanh nghiệp dự định thay đổi kế hoạch kinh doanh sau các bình luận của ông Trump. Sau nhiều tuần chứng kiến chính sách thuế quan của Mỹ thay đổi liên tục, họ hiểu ông Trump có thể sẽ sớm đổi ý một lần nữa.
Các doanh nghiệp tại Trung Quốc và Việt Nam - hai trung tâm xuất khẩu quần áo lớn nhất thế giới - vẫn đang phải đối mặt với bất ổn khó lường. Cả hai đang được tạm hoãn thuế đối ứng trong 90 ngày và phải cố gắng đạt thoả thuận với Mỹ để ngăn chặn một đợt thuế khác.
Trong bối cảnh đó, những bình luận gần đây của các quan chức Mỹ dường như là tin tốt cho các nhà xuất khẩu hàng may mặc khu vực, vì điều đó cho thấy nỗ lực thúc đẩy ngành sản xuất của chính quyền ông Trump sẽ không mở rộng sang những ngành có biên lợi nhuận thấp.
“Chúng tôi không muốn sản xuất giày thể thao và áo phông”, ông Trump phát biểu hồi cuối tuần trước. “Doanh nghiệp Mỹ có thể sản xuất những mặt hàng đó rất tốt ở những nơi khác. Chúng tôi đang tìm cách sản xuất chip, máy tính và nhiều thứ khác như xe tăng và tàu biển”.
Vị tổng thống đưa ra tuyên bố sau những phát biểu trước đó của Bộ trưởng Bộ Tài chính Scott Bessent, người khẳng định Mỹ nên tập trung đưa các dây chuyền sản xuất tiên tiến trở về quê nhà thay vì ngành dệt may.
“Các nhà sản xuất dệt may của Việt Nam đang thở phào”, ông Dan Martin, cố vấn kinh doanh quốc tế của hãng tư vấn Dezan Shira & Associates, nhận định trong cuộc phỏng vấn với South China Morning Post.
“Trong một khoảnh khắc ngày càng hiếm hoi của chủ nghĩa hiện thực về chính sách công nghiệp, chính quyền Tổng thống Trump dường như đã chấp nhận rằng không phải nhà máy nào cũng cần treo cờ Mỹ”, ông Martin nói tiếp.
Tuy nhiên, vị cố vấn cho rằng ngành dệt may quy mô 44 tỷ USD của Việt Nam đã trải qua nhiều biến động lớn và các doanh nghiệp địa phương nhận thức rõ rằng chính quyền ông Trump thường ưu tiên hình ảnh chính trị hơn là tính nhất quán về chính sách thương mại.
“Cho đến khi những lời trấn an được củng cố bằng chính sách cụ thể, họ khó có thể đánh giá lại rủi ro hoặc kế hoạch dự phòng của mình”, ông Martin nói về các doanh nghiệp dệt may Việt Nam.
Sau khi Tổng thống Trump công bố thuế quan đối ứng vào đầu tháng 4, Mỹ đã thực hiện một số bước để hạ nhiệt cuộc chiến thương mại toàn cầucủa mình trong những tuần gần đây.
Vào giữa tháng 4, Washington tạm dừng các mức thuế đối ứng cao hơn đối với gần 60 đối tác thương mại trong 90 ngày. Theo đó, thuế quan với hàng nhập khẩu từ Việt Nam giảm từ 46% xuống còn 10%.
Một tháng sau, Mỹ và Trung Quốc đồng ý giảm mạnh thuế quan đối với hàng hoá của nhau trong 90 ngày. Thuế quan của Mỹ với hàng hoá Trung Quốc giảm từ 145% xuống 30%, trong khi Trung Quốc hạ thuế quan với hàng hoá Mỹ từ 125% xuống còn 10%.
Song, quỹ đạo tương lai của các chính sách thuế quan vẫn chưa rõ ràng. Trừ khi Trung Quốc và Việt Nam đạt được thoả thuận với Mỹ trong vài tuần tới, thuế quan sẽ tăng vọt trở lại mức ban đầu khi thời hạn 90 ngày kết thúc.
Bà Zhou, chủ một nhà máy sản xuất chăn ga gối đệm và rèm cửa ở tỉnh Chiết Giang, không mấy an tâm trước những bình luận mới nhất của ông Trump, theo South China Morning Post.
“Chính sách của Mỹ thay đổi theo từng ngày và đó là loại bất ổn tồi tệ nhất đối với việc kinh doanh”, bà bày tỏ.
“Hôm nay, họ có thể nói rằng không cần đưa dây chuyền dệt may trở lại Mỹ. Nhưng nếu họ thay đổi ý định vào ngày mai thì sao? Ở thời điểm hiện tại, không ai trong số chúng tôi dám đặt cược vào thị trường Mỹ nữa”, bà nói thêm.
Nhà máy của bà Zhou cung ứng sản phẩm cho khách hàng Mỹ kể từ năm 2014, nhưng bà đã giảm mức độ tiếp xúc với thị trường Mỹ trong những năm qua. Zhou lưu ý đợt tăng thuế gần đây của ông Trump đã đẩy nhanh nỗ lực đó và giờ Mỹ chiếm chưa đến 25% doanh thu của công ty bà.
Bà Winnie Lam, Tổng thư ký hội đồng quản trị của Hiệp hội doanh nghiệp Hong Kong tại Việt Nam, chia sẻ với South China Morning Post rằng nhiều nhà đầu tư Hong Kong và đại lục tại Việt Nam đang áp dụng chiến lược tương tự.
Vị quan chức cho biết bình luận của ông Trump chỉ mang lại “sự cứu trợ tạm thời” cho các nhà xuất khẩu tại Việt Nam và nhiều công ty “đang dứt khoát đa dạng hoá và ngày càng ít chú ý đến thị trường Mỹ”.
Năm ngoái, gần 17% hàng dệt may và may mặc của Trung Quốc được xuất khẩu đến Mỹ. Tỷ lệ của Việt Nam cao hơn đáng kể, ở mức 38%.
