Hôm 28/5, Toà án Thương mại Quốc tế Mỹ (USITC) đi đến kết luận rằng Tổng thống Donald Trump đã vượt quá thẩm quyền khi viện dẫn Đạo luật Quyền hạn Kinh tế Khẩn cấp Quốc tế (IEEPA) để áp đặt thuế quan đối ứng với nhiều quốc gia.

Toà án ra lệnh dừng vĩnh viễn hầu hết mức thuế mà ông Trump đã áp đặt và cấm sửa đổi chúng trong tương lai. Một hội đồng gồm ba thẩm phán cho Nhà Trắng 10 ngày để dừng thuế quan. Chính quyền ông Trump đã nhanh chóng kháng cáo.

Các nhà kinh tế của Goldman Sachs cho biết Nhà Trắng vẫn có một số công cụ thay thế, vì vậy phán quyết của USITC nhiều khả năng chỉ là vấn đề tạm thời.

“Phán quyết này là một bước lùi đối với kế hoạch áp thuế của chính quyền ông Trump và làm gia tăng bất ổn nhưng khó có thể thay đổi kết quả cuối cùng đối với hầu hết đối tác thương mại lớn của Mỹ”, Goldman Sachs lưu ý.

“Hiện tại, chúng tôi dự đoán chính quyền ông Trump sẽ tìm ra những cách khác để áp đặt thuế quan”, các nhà kinh tế tại ông lớn ngân hàng Phố Wall nhấn mạnh.

Những lựa chọn đang có

Theo Goldman Sachs, phán quyết của USITC chỉ chặn thuế đối ứng tối thiểu 10% mà ông Trump áp đặt với hầu hết hàng nhập khẩu vào Mỹ, cũng như các mức thuế bổ sung với Trung Quốc, Canada và Mexico. Trong khi đó, thuế quan áp đặt với thép, nhôm và ô tô vẫn giữ nguyên.

Tuy nhiên, chính quyền ông Trump vẫn có các công cụ pháp lý khác để áp thuế, bao gồm Mục 122 của Đạo luật Thương mại năm 1974, các cuộc điều tra theo Mục 301 và Mục 338 của Đạo luật Thương mại năm 1930.

Mục 122 không yêu cầu chính phủ phải mở cuộc điều tra chính thức và do đó có thể là một trong những cách nhanh nhất để chính quyền Tổng thống Trump vượt qua rào cản của toà án.

Các nhà kinh tế của Goldman Sachs viết: “Mỹ có thể nhanh chóng thay thế mức thuế đối ứng phổ quát 10% bằng mức thuế tương tự lên tới 15% theo Mục 122”. Tuy nhiên, họ lưu ý thuế quan sẽ chỉ kéo dài tối đa 150 ngày.

Ông Trump cũng có thể nhanh chóng tiến hành các cuộc điều tra theo Mục 301 với các đối tác thương mại quan trọng của Mỹ, từ đó đặt nền tảng hành chính cho thuế quan. Song, Goldman Sachs cảnh báo quá trình này có thể sẽ mất ít nhất vài tuần.

Trong khi đó, Mục 338 cho phép tổng thống áp thuế lên tới 50% đối với hàng nhập khẩu từ các quốc gia phân biệt đối xử với Mỹ. Goldman Sachs lưu ý biện pháp này chưa từng được sử dụng trong quá khứ.

Thuế quan theo Mục 232, hiện áp dụng đối với thép, nhôm và ô tô nhập khẩu, cũng có thể mở rộng sang các lĩnh vực khác. Điều khoản này cho phép tổng thống hành động chống lại các mối đe doạ đối với an ninh quốc gia.

Còn Tòa án Tối cao thì sao?

Ông James Ransdell, đối tác tại công ty luật Cassidy Levy Kent, cho biết phán quyết của USITC là kết luận đầu tiên trong số nhiều vụ kiện khác chống lại thuế quan vẫn đang chờ xử lý.

Vị luật sư lưu ý thêm rằng tốc độ kháng cáo của chính quyền ông Trump là “rất bất thường” và cho thấy chính phủ có thể sẽ phải làm việc thâu đêm để yêu cầu tạm hoãn phán quyết khẩn cấp.

Ông Ransdell nói thêm rằng “chắc chắn có khả năng” Toà án Tối cao sẽ đưa ra phán quyết cuối cùng về vụ kiện tại USITC.

“Không có nhiều tiền lệ về vấn đề này và những động thái tương tự của tổng thống Mỹ, vì vậy có thể Toà án Tối cao sẽ quan tâm giải quyết vụ kiện”, ông Ransdell chia sẻ với CNBC vào ngày 29/5.