Hôm nay, sau nhiều ngày chờ đợi, Nghị định 245/2025/NĐ-CP đã chính thức ban hành, sửa đổi 89 điều và bãi bỏ nội dung liên quan tại một số khoản, điểm tại 22 điều của Nghị định số 155/2020/NĐ-CP. Đây là một trong những cột mốc hướng tới trong lộ trình sửa đổi các quy định của TTCK theo hướng phù hợp với các nhiệm vụ phát triển, bao gồm cả nâng hạng thị trường, nằm trong kế hoạch tư pháp của Bộ Tài chính năm 2025, kịp thời đón đầu thời điểm đánh giá phân loại thị trường của FTSE.

Nghị định gồm một số thay đổi nhằm nâng cao trách nhiệm tư vấn của CTCK khi tham gia tư vấn hồ sơ chào bán, phát hành, niêm yết, cải cách thủ tục chào bán phát hành. Bên cạnh đó, điểm quan trọng khác được chờ đợi nhiều ngày qua là quy định về cách thức gỡ rào cản cho nhà đầu tư nước ngoài (NĐTNN). Trong đó, thủ tục công nhận tư cách nhà đầu tư nước ngoài thông qua pháp luật được chuẩn hóa bởi việc nộp giấy tờ pháp lý của nước ngoài, tạo thuận lợi khi tham gia đầu tư chứng khoán trong nước. Cụ thể, một điểm quan trọng quy định về trần sở hữu nước ngoài (room ngoại). Nghị định bãi bỏ quy định cho phép đại hội đồng cổ đông hoặc điều lệ công ty đặt trần sở hữu nước ngoài thấp hơn pháp luật, qua đó đảm bảo tiệm cận mức mở cửa tối đa theo cam kết quốc tế. Các công ty niêm yết có 12 tháng để điều chỉnh các quy định liên quan tới tỷ lệ sở hữu ngoại tối đa.

Một số vấn đề khác liên quan tới các tiêu chí nâng hạng. Thứ nhất, công ty quản lý quỹ nước ngoài được phép mở tài khoản giao dịch riêng biệt cho hoạt động tự doanh và quản lý tài sản khách hàng, phù hợp thông lệ quốc tế và là cơ sở để triển khai mô hình giao dịch tổng (OTA - Omnibus Trading Account). Thứ hai, bổ sung các quy định nhằm hoàn thiện cơ sở pháp lý để triển khai cơ chế đối tác bù trừ Trung tâm CCP. Đây là bước tiến quan trọng của thị trường trong dài hạn, nhưng không nằm trong tiêu chí cần thiết cho nâng hạng thị trường của FTSE tới đây.

Nhìn chung, với cột mốc sửa đổi Nghị định 155, các kế hoạch tư pháp và phát triển thị trường của UBCKNN và Bộ Tài chính về cơ bản đã hoàn tất để đáp ứng các tiêu chí nâng hạng. Tuy nhiên, quyết định cuối cùng vẫn còn phụ thuộc vào đánh giá của FTSE cũng như các nhà đầu tư tổ chức khối ngoại trong kỳ phân loại tới đây. Do nhiều sửa đổi của TTCKVN thời gian qua chủ yếu đi theo hướng tạo ra giải pháp trên cơ chế hiện hành để phù hợp với hướng đi quốc tế, nhưng chưa thay đổi gốc rễ các cơ chế giao dịch của thị trường, nên rất khó để chắc chắn về kết quả đánh giá thực tế vốn mang tính định tính của các tổ chức xếp hạng. Dù vậy với nỗ lực, quyết tâm của Bộ Tài chính và UBCKNN và các thành viên thị trường, cũng như các đánh giá khả quan gần đây của FTSE về lộ trình đã đạt được, StockLine cho rằng có thể kỳ vọng với xác suất cao khả năng nâng hạng của Thị trường Việt Nam, được công bố vào đầu tháng 10 tới đây.