Sản lượng gạo toàn cầu tăng mạnh do vụ mùa lớn hơn tại Ấn Độ

Trong báo cáo tháng 4, USDA đã nâng dự báo sản lượng gạo toàn cầu trong niên vụ 2024-2025 lên mức kỷ lục 535,8 triệu tấn, tăng 3,1 triệu tấn so với dự báo trước và cao hơn 13,7 triệu tấn so với niên vụ 2023-2024. Đây cũng là năm thứ 9 liên tiếp sản lượng gạo toàn cầu đạt mức kỷ lục.

Các quốc gia như Brazil, Campuchia, Trung Quốc, EU, Ấn Độ, Indonesia, Iraq, Peru, Sri Lanka và Việt Nam đóng góp phần lớn vào mức tăng sản lượng của niên vụ 2024-2025. Những mức tăng này đã bù đắp cho sự sụt giảm sản lượng ở các nước như Australia, Bangladesh, Ecuador, Ghana, Hàn Quốc, Lào, Nepal, Nigeria và Philippines.

Theo USDA, sản lượng gạo của Ấn Độ - quốc gia sản xuất gạo lớn nhất thế giới dự báo sẽ tăng mạnh 9,2 triệu tấn so với niên vụ trước, lên mức kỷ lục 147 triệu tấn trong niên vụ 2024-2025. Chủ yếu do diện tích thu hoạch tăng gần 7% lên 51 triệu hecta.

Mức tăng này dựa trên báo cáo ước tính sơ bộ lần thứ hai của Chính phủ Ấn Độ công bố ngày 10/3, với sản lượng vụ Kharif đạt 120,7 triệu tấn và vụ Rabi đạt 15,8 triệu tấn. Ước tính tổng sản lượng gạo giả định cho vụ hè bình thường vào khoảng 10 triệu tấn.

Việc mở rộng diện tích chủ yếu nhờ giá bán hấp dẫn, sự hỗ trợ nhiều hơn của Chính phủ dành cho nông dân, nguồn nước tưới tiêu đầy đủ và điều kiện thời tiết nhìn chung thuận lợi.

Sản lượng tại Brazil dự kiến đạt 8,2 triệu tấn trong niên vụ hiện tại, tăng 1 triệu tấn so với năm trước. Đây cũng là sản lượng là lớn nhất kể từ niên vụ 2017-2018, với diện tích thu hoạch đạt 1,7 triệu hecta – mức cao nhất kể từ 2018-2019.

Tại Campuchia, sản lượng được điều chỉnh tăng 400.000 tấn so với vụ trước nhờ diện tích thu hoạch và năng suất tăng lần lượt 3% và 2%. Nguyên nhân là nhờ sử dụng giống chất lượng cao và xuất khẩu kỷ lục.

Sản lượng tại Indonesia dự báo tăng khoảng 1,6 triệu tấn lên mức 34,6 triệu tấn, dựa trên diện tích thu hoạch lớn hơn nhờ lượng mưa thuận lợi từ đầu năm 2025 đến nay.

Tổng nguồn cung gạo toàn cầu trong niên vụ 2024-2025 (Sản xuất + tồn kho) được dự báo đạt mức kỷ lục 715,3 triệu tấn, tăng 3,1 triệu tấn so với dự báo trước đó và tăng 12,3 triệu tấn so với niên vụ trước, đánh dấu năm thứ hai liên tiếp nguồn cung tăng so với năm trước. Sự gia tăng này chủ yếu là nhờ vào sản lượng tăng mạnh, bù đắp cho lượng tồn kho đầu kỳ giảm.

Tiêu thụ dự kiến tiếp tục tăng

Tiêu thụ gạo toàn cầu trong niên vụ 2024-2025 cũng được USDA dự báo đạt kỷ lục 532,1 triệu tấn, tăng 1,4 triệu tấn so với dự báo trước đó và tăng 8,6 triệu tấn so với niên vụ 2023-2024.

Như vậy, cán cân cung – cầu gạo toàn cầu sẽ thặng dư 3,7 triệu tấn trong niên vụ hiện tại, đảo ngược so với mức thâm hụt 1,4 của niên vụ trước.

Mức tăng tiêu thụ trong tháng này chủ yếu được thúc đẩy bởi sự gia tăng tiêu dùng ở một số quốc gia vùng cận Sahara, đặc biệt là Angola, Cameroon, Bờ Biển Ngà, Madagascar, Nigeria và Senegal, do tăng trưởng kinh tế, đô thị hóa, gia tăng dân số và sự chuyển dịch trong khẩu phần ăn sang gạo như một lương thực chính.

Bên cạnh việc tăng nhẹ sản lượng nội địa trong khu vực, nhu cầu gia tăng dự kiến sẽ được đáp ứng thông qua tăng nhập khẩu, đặc biệt từ Ấn Độ, nhờ nguồn cung dồi dào và giá cả cạnh tranh.

Tiêu thụ gạo tại Ấn Độ dự kiến cũng sẽ tăng mạnh 4,6 triệu tấn lên 121 triệu tấn trong năm nay, mức cao nhất ghi nhận được. Ngoài ra, tiêu thụ gạo của Nepal, Bangladesh, Indonesia tăng khoảng 400.000 tấn, Philippines tăng 600.000 tấn.

Tồn kho cao nhất trong ba năm qua

Lượng gạo tồn kho cuối kỳ toàn cầu trong niên vụ 2024-2025 được USDA điều chỉnh tăng thêm 1,7 triệu tấn so với dự báo trước, đạt 183,2 triệu tấn - mức cao nhất kể từ niên vụ 2021-2022.

Các điều chỉnh về về tồn kho cuối kỳ trong tháng này chủ yếu tập trung ở khu vực Đông Nam Á, nơi tồn kho của Indonesia, Thái Lan và Việt Nam được điều chỉnh tăng so với dự báo trước, bù đắp cho mức giảm của Ấn Độ và Pakistan.

Dù điều chỉnh giảm 0,5 triệu tấn so với dự báo trước, tồn kho của Ấn Độ vẫn chiếm phần lớn mức tăng tồn kho toàn cầu trong niên vụ 2024-2025 với tổng mức tăng 1,5 triệu tấn so với niên vụ 2023-2024 do vụ mùa lớn hơn.

Tồn kho cuối kỳ của Trung Quốc trong niên vụ 2024-2025 được giữ nguyên ở mức 103,5 triệu tấn, mức cao nhất thế giới và chiếm 56% tổng lượng tồn kho toàn cầu.

Ấn Độ chiếm lĩnh thương mại gạo toàn cầu

Dự báo thương mại gạo toàn cầu trong năm 2025 được USDA điều chỉnh tăng 2% lên 59,7 triệu tấn. Tuy nhiên, con số này vẫn thấp hơn 200.000 tấn so với mức kỷ lục 59,9 triệu tấn của năm ngoái.

Xuất khẩu gạo của Ấn Độ trong năm 2025 dự kiến sẽ tăng thêm 6,1 triệu tấn so với năm trước, lên mức kỷ lục 24 triệu tấn.

Ấn Độ đã xuất khẩu 19,86 triệu tấn gạo trong khoảng thời gian từ ngày 1/4/2024 đến ngày 25/3/2025, vượt qua con số 16,36 triệu tấn trong năm tài chính 2023-2024.

Theo Reuters, tính đến ngày 1/4, dự trữ gạo của Ấn Độ, bao gồm cả lúa chưa xay xát, đạt mức kỷ lục 63,09 triệu tấn, vượt xa mục tiêu 13,6 triệu tấn mà chính phủ đề ra. Các quan chức trong ngành cho biết, lượng tồn kho gạo cao cho phép Ấn Độ tăng xuất khẩu mà không ảnh hưởng đến nguồn cung trong nước.

Tuy nhiên, xuất khẩu của các nhà cung cấp lớn tiếp theo là Việt Nam, Thái Lan và Pakistan dự báo giảm lần lượt 1,5 triệu tấn, 2,9 triệu tấn và 992.000 tấn. Theo đó, xuất khẩu gạo của Việt Nam trong năm 2025 dự kiến sẽ giảm xuống còn 7,5 triệu tấn, Thái Lan đạt 7 triệu tấn và Pakistan là 5,5 triệu tấn.

Về nhập khẩu năm 2025, Philippines và Việt Nam được dự báo sẽ tiếp tục là hai quốc gia nhập khẩu gạo lớn nhất. Trong đó, nhập khẩu của Philippines dự báo đạt 5,4 triệu tấn, giảm nhẹ 50.000 tấn so với năm trước nhưng vẫn ở mức cao. Nhập khẩu của Việt Nam giảm 100.000 tấn, xuống còn 3,6 triệu tấn.

Đáng chú ý, nhập khẩu gạo của Bangladesh và Trung Quốc được dự báo tăng 1 triệu tấn và gần 600.000 tấn trong năm nay. Ngoài ra, nhập khẩu của Mỹ trong năm 2025 được dự báo đạt mức kỷ lục hơn 1,5 triệu tấn.

USDA cho biết nhập khẩu gạo của khu vực châu Phi cận Sahara sẽ tăng lên mức kỷ lục mới trong năm 2025. Khu vực này được dự đoán sẽ trở thành khu vực nhập khẩu gạo lớn nhất thế giới, vượt xa Đông Nam Á – nơi được ước tính sẽ nhập khẩu ít hơn đáng kể do nhu cầu từ Indonesia giảm.

Trong bối cảnh sản lượng gạo toàn cầu đạt mức cao kỷ lục, các nhà nhập khẩu ở châu Phi cận Sahara dự kiến sẽ tận dụng mức giá thấp hơn sau khi Ấn Độ dỡ bỏ mọi hạn chế xuất khẩu và có nguồn cung xuất khẩu dồi dào.

Tiêu thụ gạo tại châu Phi cận Sahara đã gần như tăng gấp đôi trong 15 năm qua. Các yếu tố chính bao gồm sự gia tăng dân số, đô thị hóa, tăng trưởng kinh tế và sự chuyển dịch trong thói quen ăn uống, với gạo trở thành lương thực chính.

Mặc dù sản xuất trong nước có tăng, nhưng tốc độ tiêu thụ vẫn tăng nhanh hơn. Tại các thành phố ven biển và khắp Tây Phi, mức tiêu thụ tăng do được thúc đẩy bởi hàng nhập khẩu thường có giá cả phải chăng hoặc được ưa chuộng hơn nhờ chất lượng.

Tại Đông Nam Á, Indonesia được dự báo sẽ giảm nhập khẩu gần 3,9 triệu tấn xuống chỉ còn 800.000 tấn do tồn kho đầu kỳ cao và sản lượng tăng đáng kể.