Theo báo cáo phân tích của Chứng khoán Rồng Việt (VDSC), hoạt động kinh doanh quý II của CTCP Đường Quảng Ngãi (Mã: QNS) thấp hơn kỳ vọng khi doanh thu thuần tăng trưởng 5% lên gần 3.000 tỷ đồng, trong khi lợi nhuận sau thuế giảm gần 21% so với cùng kỳ còn 546 tỷ.

Mảng đường che mờ tăng trưởng chung

Kết quả trên chủ yếu do ảnh hưởng tiêu cực từ mảng đường cả về sản lượng (giảm 5,3% so với cùng kỳ còn khoảng 54.000 tấn) và giá bán (giảm 4,9%).

Nhu cầu ảm đạm (ảnh hưởng bởi Nghị định 70 về thuế và hóa đơn điện tử) đi kèm cạnh tranh cao do đường nhập lậu các loại và các vụ mùa mía đường tốt, đẩy hầu hết nhà máy đường vào tình trạng tồn kho cao và kết quả kinh doanh không được như kỳ vọng.

Từ 1/6/2025, hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh có mức doanh thu hằng năm từ 1 tỷ đồng trở lên bị thay đổi cách tính thuế từ dạng thuế khoán sang dạng dựa trên doanh thu thực tế qua hóa đơn điện tử. Ngoài ra, họ phải sử dụng hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền kết nối chuyển dữ liệu điện tử với cơ quan thuế.

Trong khi nguồn cung cũng dồi dào từ một mùa vụ tốt của các nhà máy đường Việt Nam và gia tăng đường lậu dạng mía nhập khẩu từ Thái Lan hoặc dạng siro ngô.

Tuy vậy, VDSC nhận thấy các doanh nghiệp ngành đường đang nỗ lực cho ra sản lượng tốt hơn dần theo quý khi chủ động hạ giá đường (biên lãi gộp giảm) và giảm dần được số ngày tồn kho cao trong quý II.

Trong khi mảng sữa vẫn tăng trưởng tích cực 16,3%, dựa trên giá sữa bình quân tăng 14% so với cùng kỳ và sản lượng tiêu thụ cao hơn 2,7% khi lấy thêm thị phần ở mảng sữa đậu nành và sữa hạt.

Sản lượng mía ép năm nay dự kiến tăng trưởng 20% dựa trên việc mở rộng vùng trồng lên 35.000 ha, giúp lượng điện sinh khối gia tăng. Sản lượng điện tiêu thụ quý II đạt 200 triệu KW (tăng 10%), tương ứng doanh thu từ điện đạt 325 tỷ đồng (tăng 6%).

Khắc phục cơn gió ngược ngành đường

Theo cơ cấu kinh doanh của Đường Quảng Ngãi, mảng sữa và điện sinh khối tương đối ổn định, do đó tiềm năng tăng/giảm cuối năm của công ty này đang phụ thuộc lớn vào mảng đường.

Chuyên gia phân tích dự báo công ty sẽ đẩy mạnh sản lượng đường đầu ra ở các quý tới để phù hợp với kế hoạch sản xuất kinh doanh, nhất là khi doanh nghiệp đã mở rộng vùng trồng và tăng hiệu suất ép mía ở vụ 2024-2025.

"Chúng tôi kỳ vọng các cơn gió ngược ngành đường sẽ dần được khắc phục (lượng đường lậu lớn hay nguồn cầu yếu từ ảnh hưởng Nghị định 70), hỗ trợ giá bán và sản lượng đầu ra cho QNS tốt dần theo quý", theo VDSC.

Cụ thể, giá đường thế giới có dấu hiệu tạo đáy 3 năm và tăng lên trong các phiên gần đây, đạt 16,55 cent/lb. Việc các nhà máy mía đường Ấn Độ, Brazil chuyển dịch dần từ sản xuất đường sang Ethanol trong cuối năm sẽ kích thích chu kỳ tăng giá mới.

Rủi ro đường lậu được kiểm soát khi Việt Nam đang tăng cường công tác an ninh, biên giới. Nhu cầu cũng phục hồi và sản lượng đường nhập chính ngạch tăng mạnh giúp mặt bằng giá cao hơn.

Đường Quảng Ngãi hưởng lợi khi đầu tư bài bản hệ thống bán hàng có thể đặt hàng linh hoạt số lượng phù hợp theo tâm lý “đóng thuế”, giúp doanh số trong tháng 6 đã bắt đầu ổn định trở lại khi các khách hàng dần thích nghi với Nghị định mới.

VDSC kỳ vọng kỳ vọng sản lượng đường tiêu thụ cải thiện dần về cuối năm, kéo sản lượng đường cả năm chỉ giảm nhẹ 2,8% và giá đường tạo đáy quanh mức 18.000-18.200 đồng/kg khi cung cầu dần ổn định.

Các “mây mờ” về sự trì trệ nguồn cầu từ Nghị định 70, tồn kho lớn nhà máy, kiểm soát “lỏng” đường lậu và siro ngô dự kiến được xua tan dần sau một thời gian các nhà máy đường/Chính Phủ thực hiện các chiến lược xuyên suốt thời gian qua.

Tuy nhiên, do tiêu thụ đường bão hòa nhiều năm qua (tăng khoảng 3-4%) cùng cạnh tranh tăng từ trong & ngoài nước, giá đường khó tăng trong trung hạn. Trong khi Đường Quảng Ngãi vẫn phải đảm bảo giá mía thu mua cao theo chương trình bảo hộ, khiến doanh thu/lợi nhuận mảng này vẫn sụt giảm đáng kể.

Một yếu tố tiềm năng khác là lộ trình sử dụng xăng E10 từ năm 2026, có thể là yếu tố hỗ trợ tính cân bằng trong hoạt động sản xuất của nhà máy đường mía của QNS, tương tự xu hướng ở các quốc gia lớn đi trước như Ấn Độ, Brazil.